Requiem dla amerykańskiego snu

---

Noam Chomsky – guru nowej lewicy, przenikliwy krytyk wynaturzeń liberalizmu i kapitalizmu, dokonuje wiwisekcji amerykańskiego marzenia. Sam wychowany w biednej rodzinie z nostalgią wraca do lat 50. i 60. ubiegłego wieku, kiedy to amerykański robotnik mógł sobie pozwolić na budowę domu, utrzymanie rodziny i życie na przyzwoitym poziomie. Jego dzieci uczyły się w szkołach publicznych, dostępnych dla wszystkich, na dobrym poziomie, a silne związki zawodowe reprezentowały jego interesy wobec pracodawców. Dobrobyt społeczeństwa nie brał się znikąd – Ameryka stała wówczas fabrykami, a nie sektorem finansowym. Najbogatsi płacili podatki w wysokości 75% dochodów, a uzwiązkowienie w sektorze prywatnym jeszcze w 1970 roku sięgało 25 %. Dziś te proporcje uległy negatywnej zmianie – a skutki globalizacji na amerykańskim rynku pracy dotykają nas wszystkich. Lista grzechów jest znana od lat – deregulacja, nieopodatkowany przepływ kapitału, zanik klasy średniej, gromadzenie dóbr przez wąską kastę bogaczy, wspieranie państwowymi pieniędzmi prywatnych banków i przedsiębiorstw, które są „zbyt duże, by upaść”, pisanie prawa pod dyktando korporacji… Film jest owocem wielu spotkań z charyzmatycznym profesorem, który całe życie poświęcił na walkę o sprawiedliwość społeczną i powrót do podstawowych ludzkich wartości wyrugowanych przez wolny rynek: solidarności, odpowiedzialności za naturę i drugiego człowieka. Jego krytyka współczesnego świata, w której powołuje się nawet na Adama Smitha, Arystotelesa i Sarę Palin, jest bezwzględna, choć nie pozbawiona nadziei na lepszą przyszłość. Chomsky dostrzega w rodzących się ruchach społecznych powstałych po kryzysie bankowym w 2008 roku siłę podobną do tej, która w latach 60. ubiegłego wieku wyniosła na firmament ruchy mniejszości rasowych i ruchy feministyczne. Słowa autora, choć od lat niezmienne, nabierają dziś nowego znaczenia – i znakomicie korespondują z tezami wyrażonymi w głośnych książkach Thomasa Piketty’ego czy hollywoodzkich przebojach, jak: „Big short” czy „Chciwość” lub znanych bywalcom festiwalu Docs Against Gravity filmów: „Inside Job” czy „Pułapki rozwoju”.