Każda twarz ma imię

---

Pod koniec kwietnia 1945 roku, gdy II wojna światowa dobiegała już końca, szwedzki Czerwony Krzyż zorganizował słynną akcję ratunkową o nazwie Białe Autobusy. Z kilku niemieckich obozów koncentracyjnych uratowano w ten sposób ponad 15 tysięcy osób, które w ostatnich tygodniach wojny przewiezione zostały do Szwecji. Fotografowano ich przybycie do portu w Malmö, a 28 kwietnia 1945 roku szwedzka telewizja publiczna pokazała prawie 2 tysiące przybyłych statkiem mężczyzn, kobiet i dzieci. Ledwie świadomi dopiero co odzyskanej wolności, posłusznie przechodzili kontrolę. Na ich twarzach widać mieszankę strachu, szczęścia i niedowierzania. Nie zdawali sobie sprawy z tego, że 70 lat później Magnus Gertten wykorzysta ten materiał i pokaże im go przed kamerą. Szok, jaki towarzyszy temu eksperymentowi jest zrozumiały, choć trudny do opisania. Każda twarz w tym filmie ma swoje imię. Gertten spotyka ludzi ocalałych z Powstania Warszawskiego, członków norweskiego i francuskiego ruchu oporu, dorosłych już dziś mężczyźni, którzy przybyli do Malmö jako dzieci lub niemowlęta, a nawet Amerykankę, aresztowaną we Włoszech przez Niemców pod zarzutem szpiegostwa. Niektórzy rozpoznają nie tylko siebie, ale również członków swoich rodzin, przyjaciół i znajomych. Jedni są wstrząśnięci, inni zaskoczeni, ale wszyscy bardzo to przeżywają i wracają wspomnieniami do wojny, zdając z niej osobiste i szokujące relacje. Opowiadają o brutalnych aspektach życia w obozach i euforii, jaką wywołało w nich wyzwolenie. Jednak ten film jest nie tylko o tym. Gertten umiejętnie zestawia znaleziony przez siebie archiwalny materiał sprzed 70 lat ze współczesnymi obrazami uchodźców z Syrii i Afryki Północnej. Przybywają oni do Europy z podobnym poczuciem strachu, szczęścia i niedowierzania. I również są fotografowani. Gertten przypomina, że wojna wciąż jest z nami i że współczucie wymaga nie tylko pustych słów, lecz także niesienia pomocy na najszerszą skalę. Czas upływa, a mechanizm wojny jest nadal taki sam. Chodzi tylko o to, czy potrafimy go zrozumieć i zdobyć się na zbiorową empatię wobec ludzi, których tym razem on dotyka.